10-05-2023 BALK – Gedeputeerde Staten van Friesland hebben het concept gebiedsprogramma van het Frysk Programma Landelijk Gebied vastgesteld. De conceptversie wordt de komende maand voorgelegd aan alle betrokken partijen voor een reactie. Het is een eerste brede toetsing van het programma dat niet eerder dan 2024 definitief wordt.
Het Friese college kiest voor een aanpak in drie fasen: ‘Nu, straks en later’. Met ‘later’ wordt de periode na 2035 bedoeld. Met de huidige snelheid van ontwikkelingen, vinden Gedeputeerde Staten het lastig om al keuzes te maken binnen het Programma Landelijk Gebied over die periode. Daarom richt het college zich op ‘nu’ en ‘straks’. Daarbij geldt de periode van 2026 tot 2035 als ‘straks’. In die fase wil het provinciebestuur zich richten op de realisatie van alle doelen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied. Daarvoor is eerst helderheid nodig over de randvoorwaarden, de wettelijke verankering en de invulling van het Landbouwakkoord en de inzet van het landelijke transitiefonds van 24 miljard euro.
In de periode tot 2026 wil het college aan de slag met de bestaande trajecten waar nu al eensgezindheid over bestaat zoals het Veenweideprogramma, de Kaderrichtlijn Water en het Natuurnetwerk Nederland. Daar richten Gedeputeerde Staten zich op uitvoering, het monitoren van de voortgang en het vergaren van de juiste kennis voor de volgende fasen. In Friesland wordt door autonome ontwikkeling en afschaffing van derogatie al een forse reductie in stikstofdepositie voorzien. De hoop is dat het Rijk besluit tot generieke emissiearme bedrijfsvoering voor alle ondernemers. Daarnaast blijft een gebiedsgerichte aanpak noodzakelijk, maar door meer generiek te reduceren, kan de opgave voor de gebieden kleiner worden.
Om het Frysk Programma Landelijk Gebied te kunnen realiseren is geld nodig uit het transitiefonds of andere landelijke of provinciale budgetten. De verwachting is dat Friesland ruim 4,5 miljard uit het landelijke transitiefonds nodig heeft om de doelen te kunnen realiseren. Het grootste deel van de kosten zit in de afwaardering van grond in zowel het veenweidegebied als overige gebieden. Ook wordt er 500 miljoen gereserveerd voor het fonds voor Brede Welvaart. De rest van het geschatte benodigde budget zal vooral gaan naar beheer en inrichting.
Het concept gebiedsprogramma wordt de komende weken aan betrokken partijen voorgelegd voor een eerste reactie. Zo wordt alle Friese besturen, de 18 Friese gemeenten, algemeen bestuur van Wetterskip Fryslân en Provinciale Staten gevraagd om te reageren. Ook gaat het college in gesprek met leden van commissies die bestaande gebiedsprocessen leiden. De reacties verwerken Gedeputeerde Staten in een ontwerpversie die op 1 juli wordt voorgelegd aan het Rijk voor toetsing. Na de zomer organiseert het provinciebestuur een formele inspraakronde.
Het concept voor het Frysk Programma Landelijk Gebied inclusief bijlagen is te vinden op de website van de provincie Friesland.