29-09-2024 BALK – Via de nieuwe vislift, de eerste van dit soort in Fryslân, in natuurgebied Bouwepet bij Gytsjerk zwemmen vissen straks ongehinderd heen en weer. Ook biedt de slimme vispassage ons waardevolle informatie over de vissen die er doorheen zwemmen.
Afgelopen week plaatste dagelijks bestuurslid Monique Plantinga van Wetterskip Fryslân de ronde vispassage op z’n plek bij de ingang van het natuurgebied aan de Trynwâldsterdyk. Vissen komen tijdens hun leven veel hindernissen, zoals stuwen en gemalen, tegen.
We zijn altijd op zoek naar manieren om de vismigratie te verbeteren, volgens dagelijks bestuurslid Monique Plantinga. ‘We werken hard aan schoon een gezond water, waar het ook goed leven is voor vissen, waterdieren en planten. Er is al veel werk verzet, maar ook nog veel te doen. Voor het halen van de ecologische waterdoelen van de Europese Kaderrichtlijn Water hebben we maatregelen afgesproken, zoals het aanleggen van vispassages, waarbij deze vislift een extra bijzondere is.’
Vislift
Door de aanleg van de vislift kunnen vissen straks ongehinderd heen en weer zwemmen tussen de boezem (stelsel van meren, kanalen en vaarten), de Bouwepet en het achterliggende gebied Ottema-Wiersmareservaat. De ronde vorm van de vislift past goed in de beperkte ruimte die op deze locatie beschikbaar is. In de intelligente vispassage worden de vissen geteld, bekeken en gemeten.
Ingebouwde camera
De vislift herkent met een ingebouwde camera elke vis die er doorheen zwemt; van kleine visjes zoals het vetje tot paling en snoek. De camera registreert welke vissoorten er in welke aantallen en lengtes, op welk tijdstip (dag/nacht en periode) en bij welke watertemperatuur en stroomsnelheid doorheen zwemmen. De snelheid waarmee het water door de vispassage stroomt en het moment dat de vispassage werkt kunnen worden aangepast, zodat deze passen bij de vissoort en zijn migratieperiode. Zo heeft elke vis de beste mogelijkheid om te migreren.
Monitoring vissen en zwemgedrag
De vislift biedt ons waardevolle informatie, zegt Monique Plantinga. ‘Naast dat we straks precies weten welke vissen er wanneer doorheen zwemmen, krijgen we ook inzicht in hun zwemgedrag. Gaan ze er makkelijk doorheen of moeten ze flink tegen de stroom in zwemmen? De informatie over het trekgedrag van vis en de hiervoor benodigde omstandigheden gebruiken we om vispassages op andere plekken in Fryslân zo goed mogelijk in te richten. Met deze vislift vergroten we het leefgebied van vissen met in totaal 110 hectare. Daarmee investeren we ook in de ecologische waterkwaliteit.’
Werking vislift
In de vislift zwemmen vissen tegen de stroom in via een ronde wokkel naar boven. De vislift wekt met een pomp een lokstroom op van de polder (Bouwepet) naar de boezem. Hiermee wordt de natuurlijke stromingsrichting van het water nagebootst. In het voorjaar willen vissen van nature tegen de waterstroom in optrekken naar paaigebieden (in de Bouwepet) en in het najaar met de stroom mee naar dieper water (de boezem).
Waterberging Bouwepet
De aanleg van de vislift is het slotstuk van de inrichting van de Bouwepet, dat onderdeel is van natuurgebied Bûtefjild, ten zuidoosten van Gytsjerk als waterbergingsgebied. De Bouwepet, in eigendom en beheer van It Fryske Gea, kan bij extreem hoge waterstanden in de Friese boezem als waterberging worden ingezet. En als er geen andere mogelijkheden zijn om water af te voeren. Het natuurgebied kan ongeveer 300.000 tot 400.000 kubieke meter (160 Olympische zwembaden vol water) opvangen. Om het water tijdens een inzet als waterberging goed te kunnen keren, hebben we n in het afgelopen jaar de bestaande keringen rond de Bouwepet opgehoogd.
Meer informatie over het project inrichting waterbergingsgebied en de aanleg van de vispassage in de Bouwepet staat op: www.wetterskip.nl/bouwepet (externe website).