08-03-2025 BALK – Alle gemeenten zijn vertegenwoordigd door de wethouders die over de jeugdzorg in Friesland gaan. Zij hebben allemaal een brief ondertekend die naar de staatssecretaris Karremans van Jeugd, Preventie en Sport is gestuurd.
De brief
Sinds de decentralisatie in 2015 werken de 18 Friese gemeenten samen rond Jeugd (en Wmo), met
name op het gebied van inkoop en beleidsvoorbereiding. Dit doen wij vanuit de organisatie Sociaal
Domein Fryslân, een samenwerking waar we trots op zijn! Sinds 2015 doen we dat met een
groeiend aantal taken voor de lokale overheid, een groeiende vraag en groeiende kosten. Meer doen
met minder geld.
De komende Voorjaarsnota is het allerlaatste moment waarop het kabinet gemeenten kan behoeden
voor een onmogelijke opgave. Er moeten voldoende middelen voor gemeenten vrijgemaakt worden
om de noodzakelijke hulp te kunnen blijven bieden. Hieronder leest u waarom.
Stand van zaken in Fryslân
De Friese gemeenten werken intensief samen om de vraagstukken binnen het jeugddomein aan te
pakken, zowel op inhoudelijk als financieel vlak. Gezamenlijk dragen we de ‘Fryske Regiovisie
Jeugdhulp’ uit, waarin we de ambities, doelstellingen en uitgangspunten van jeugdhulp schetsen.
Deze visie wordt niet alleen gedragen door de gemeenten, maar ook door jeugdhulpaanbieders,
welzijnsinstellingen / lokale teams en het onderwijs.
Concreet werken alle gemeenten aan de vertaling van deze visie naar de praktijk, waarbij we de
uitgangspunten van de Hervormingsagenda als basis nemen. We hebben in Fryslân een stevige
basis waarop we het nog beter kunnen gaan doen mits het Rijk ook haar verantwoordelijkheid
neemt. Bij al deze stappen hebben we steeds het belang van onze kwetsbare inwoners centraal
gesteld. Fryslân neemt hierin haar verantwoordelijkheid!
Hervormingsagenda en zwaarwegend advies commissie-van Ark
Met grote belangstelling heeft Fryslân kennis genomen van het zwaarwegend advies over de
Hervormingsagenda Jeugd dat onlangs is uitgebracht door de door het kabinet en de VNG
ingestelde onafhankelijke deskundigencommissie-van Ark. Wij achten het van belang dat het advies
integraal wordt overgenomen. Zowel inhoudelijk als financieel, om de ondersteuning en hulp aan
kinderen in kwetsbare situaties te blijven verbeteren. Wij zijn blij dat de door de commissie-van Ark
geformuleerde dringende adviezen goed aansluiten bij de koers die wij in Fryslân reeds zijn
ingeslagen. En we zijn zeer bereid om de niet-vrijblijvende versteviging van sturing, regie en inzicht
die de commissie aanbeveelt, op ons te nemen in regionaal en landelijk verband.
Financieel kader
Voor veel Friese gemeenten geldt: teveel taken, te weinig middelen. Dit geldt helemaal voor de
uitvoering van de Jeugdwet. Wij gaan voor de best passende (jeugd)hulp. Wij zijn het eens met de
erkenning dat een nieuw financieel kader nodig is en dat gemeenten onvoldoende middelen
ontvangen om hulp te bieden aan gezinnen en kwetsbare kinderen. Het is onmogelijk om aan de
opgaven van de Hervormingsagenda Jeugd te blijven voldoen met de te ontoereikende middelen die
we nu ontvangen en de geplande extra bezuinigingen vanaf 2026. We verwachten dat het kabinet de
extra benodigde financiering van de jeugdhulp verwerkt in de Voorjaarnota van 2025.
De praktijk
Laten we duidelijk zijn over de impact van de financiële tekorten voor de Friese gemeenten. We
willen graag blijven investeren in stevige lokale teams en een goede toegankelijke sociale basis. Dat
laatste overigens ook in het kader van het GALA/IZA/AZWA, waarin we in Friesland met onze
preventie-infrastructuur voorop lopen. Maar met de oplopende tekorten kunnen we dit niet realiseren.
Voor (kleine) gemeenten betekent dit dat wanneer ze de benodigde specialistische jeugdhulp voor
een kwetsbare jongere moeten inzetten, er daardoor geen geld meer is voor bijvoorbeeld het
vernieuwen van een zwaar verouderde school. Voor andere gemeenten kan de vraag spelen of het
nog mogelijk is om een cultureel centrum open te houden. Of wijkgebouwen en dorpshuizen kunnen
niet meer gefinancierd worden door de oplopende tekorten. Allemaal plekken waar we juist vanuit
het preventief kader en vanuit de normaliserende gedachte beschikbaar willen zijn voor onze (jonge)
inwoners.
Oproep
Als Friese gemeenten nemen we onze verantwoordelijkheid en doen we een dringend beroep op het
Rijk om dat ook te doen! Het is aan het Rijk om een structurele inhoudelijke en financiële bijdrage te
leveren.
namens alle 18 Friese gemeenten,
Tjibbe Brinkman wethouder gemeente Achtkarspelen
Piet Ijnsen wethouder gemeente Ameland
Gerben Wiersma wethouder gemeente Dantumadiel
Barbara Gardeniers wethouder gemeente De Fryske Marren
Hendrik Sijtsma wethouder gemeente Harlingen
Gerrie Rozema wethouder gemeente Heerenveen
Nathalie Kramers wethouder gemeente Leeuwarden
Lysbeth Vellinga- Zeilstra wethouder gemeente Noardeast-Fryslân
Eshter Verhagen wethouder gemeente Ooststellingwerf
Libbe de Vries wethouder gemeente Opsterland
Ilja Zonneveld wethouder gemeente Schiermonnikoog
Petra van den Akker wethouder gemeente Súdwest-Fryslân
Anco Goldhoorn wethouder gemeente Terschelling
Caroline de Pee wethouder gemeente Tytsjerksteradiel
Marieke Vellinga- Beemsterboer wethouder gemeente Vlieland
René de Vries wethouder gemeente Waadhoeke en
Tom Hartog wethouder gemeente Weststellingwerf.
Pieter van der Zwan
Voorzitter portefeuillehouder overleg Zorg voor Jeugd – Sociaal Domein Fryslân
Wethouder gemeente Smallingerland