15-06-2022 BALK- Inwoners van Fryslân vinden dat de provincie bij de uitwerking van het Deltaplan voor het Noorden niet alleen moet kijken naar economie, maar ook vooral rekening moet houden met
gevolgen voor landschap, taal en cultuur, en natuur en milieu. Toch staat slechts een kwart van de
inwoners negatief tegenover de aanleg van de Lelylijn en is er steun voor het bouwen van extra
woningen. Dat blijkt uit onderzoek van het FSP. De onderzoeksconclusies zijn vandaag
gepresenteerd aan Provinciale Staten van Fryslân.
Voor Fryslân behelst het Deltaplan met name de nieuwe spoorverbinding tussen Groningen en
Lelystad (‘de Lelylijn’) en het bouwen van extra woningen bovenop de bestaande plannen en
afspraken. Het FSP heeft onderzocht hoe inwoners van Fryslân denken over het Deltaplan. Daarvoor
heeft het planbureau haar representatieve burgerpanel, Panel Fryslân, bevraagd. De vragen gingen
onder andere over de bekendheid met het Deltaplan, de waardering van de doelen van het
Deltaplan, en de verwachte effecten wanneer het plan wordt uitgevoerd.
Effecten Deltaplan op brede welvaart
Wat zijn de effecten van het Deltaplan op de brede welvaart in Fryslân? Uitvoering van het Deltaplan
zal meer negatieve dan positieve gevolgen met zich meebrengen, verwachten de inwoners van
Fryslân, met name voor natuur en milieu, kwaliteit van het landschap, en de Friese taal en cultuur.
Positieve gevolgen verwachten ze vooral op economisch vlak en werkgelegenheid. Op een aantal
brede-welvaartsaspecten verwachten de meeste Friezen geen effecten. Dat geldt met name voor
gezondheid, veiligheid, sociale samenhang en kwaliteit van de woonomgeving.
Toch (nog) geen grote tegenstand
Opvallend is dat inwoners van Fryslân in hun oordeel over het Deltaplan zeggen dat ze de natuur en
milieu en kwaliteit van het landschap belangrijker vinden dan economische waarden. Toch leidt deze
prioritering van waarden niet tot een grotere groep tegenstanders van de Lelylijn of gebrek aan
draagvlak voor de bouwambities.
Waarschijnlijk zullen inwoners deze punten wel kritisch volgen bij de uitwerking en uitvoering van
het uiteindelijke Deltaplan. Datzelfde geldt voor de positie van de Friese taal en cultuur en de
kwaliteit van de eigen leefomgeving.
Uitdaging voor Provincie Fryslân
Volgens de FSP-onderzoekers is het de uitdaging aan bestuurders en volksvertegenwoordigers om te
laten zien dat het Deltaplan voor het Noorden (of een alternatief plan) niet alleen bijdraagt aan
economische waarden, maar ook aan andere waarden die inwoners van belang vinden voor een
brede welvaart in Fryslân.
Over Panel Fryslân
Panel Fryslân is het burgerpanel van het FSP. Panel Fryslân telt zo’n zevenduizend leden en bestaat
uit een representatieve mix van mannen, vrouwen, jongeren (vanaf 18 jaar), ouderen, verschillende
opleidingsniveaus, mensen met hogere en met lagere inkomens, uit alle streken van de provincie
Fryslân. Mensen kunnen zich niet zelf aanmelden voor dit burgerpanel, maar worden via aselecte
steekproeven geselecteerd en uitgenodigd deel te nemen.
Om de representativiteit van het panel te garanderen, worden iedere twee jaar nieuwe panelleden
geworven. Een aantal vragenlijsten wordt periodiek herhaald, waardoor veranderingen in houdingen,
opvattingen en gedrag van inwoners van Fryslân kunnen worden gemeten.
Bijlagen
– Onderzoek Het Deltaplan voor het Noorden vanuit het Friese inwonersperspectief
– Figuur: Welke impact verwachten inwoners van het Deltaplan en hoe zwaar wegen ze deze in
hun oordeel?