03-11-2022 JOURE – Het enorme koopkrachtpakket dat het kabinet op Prinsjesdag presenteerde, zorgt ervoor dat het Nibud de financierings-lastpercentages voor 2023 minder hoeft te verkrappen dan het instituut eerder dacht. Dit staat in het Nibud-adviesrapport Financieringslastnormen 2023 dat het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.
‘Wij dachten dat huishoudens minder ruimte in hun portemonnee zouden overhouden om te lenen door de hoge energieprijzen en inflatie’, zegt Nibud-directeur Arjan Vliegenthart. ‘Maar dankzij de maatregelen van het kabinet valt de verkrapping van de percentages mee.’
Loonstijging
De koopkrachtondersteuning via de belastingen en heffingskortingen is fors, waardoor mensen meer in hun portemonnee overhouden dan het eerder dit jaar leek. Toch is deze ondersteuning niet genoeg. De inflatie is dusdanig hoog dat bij een gelijke rente en een gelijkblijvend inkomen de meeste huishoudens zullen merken dat ze in 2023 minder kunnen lenen dan dit jaar.
- Wat zijn financieringslastpercentages?Met de financieringslastpercentages wordt bepaald welk percentage van je bruto inkomen je maximaal mag gebruiken voor de bruto hypotheeklasten. Het Nibud adviseert de overheid over de hoogte van deze percentages. De percentages variëren met het inkomen en de rentestand.
Mensen met een flinke loonstijging kunnen volgend jaar vaak wel meer lenen dan dit jaar. De stijgende hypotheekrentes dit jaar hebben veel meer invloed op de leencapaciteit dan de verandering in de financieringslastpercentages. Daardoor is de leencapaciteit op dit moment al duidelijk lager dan begin dit jaar.
De plaatjes hieronder geven weer wat de verschillen zijn tussen 2022 en 2023. Het bovenste plaatje laat zien wat het verschil is bij een gelijkblijvende rente. Bij het onderste plaatje is uitgegaan van een stijgende rente.
Stresstest
Bij het berekenen van de financieringslastpercentages houdt het Nibud rekening met een aantal zaken. Om grote verschillen in de leencapaciteit per jaar te voorkomen, kijken we altijd naar het gemiddelde uitgavenpatroon van de afgelopen 4 jaar. Doorgaans kijken we naar de hoogte van de uitgaven van januari, maar vanwege de hoge inflatie dit jaar is het uitgavenniveau van juli 2022 gebruikt.
Daarnaast hebben we vanwege de inflatie een verzwaarde stresstest gehouden om te kijken of alle huishoudens de minimale uitgavenbedragen en de energiekosten kunnen betalen in 2023. Alleen de huishoudens met inkomens tot € 31.000 per jaar doorstonden de test niet. Voor deze huishoudens zijn de financieringslastpercentages naar beneden aangepast.
Tweeverdieners
Hypotheekverstrekkers kunnen vanaf 1 januari 2023 bij tweeverdieners het tweede inkomen volledig meenemen bij de bepaling van de maximale hypotheek. Tweeverdieners kunnen dan dezelfde hypotheek krijgen als eenverdieners met hetzelfde bruto-inkomen. Beide inkomens worden voor 100 procent meegeteld bij het bepalen van het financieringslastpercentage.
Dit is het sluitstuk van een sinds 2013 ingezet proces om het tweede inkomen steeds iets meer te laten meetellen. Tweeverdieners zijn de afgelopen jaren stelselmatig fiscaal ondersteund, en daarom is dat een verantwoorde stap.
Verduurzaming
Woningeigenaren die hun huis willen verduurzamen kunnen daarvoor in 2023, net als in het huidige jaar, extra bedragen aan hypotheek krijgen. Voor de meest voorkomende maatregelen zoals zonnepanelen, kan een huishouden maximaal € 9.000 extra lenen en voor nul-op-de-meterwoningen € 25.000. Gezien de onduidelijkheid in de energietarieven zijn deze extra bedragen voor 2023 niet aangepast.
We pleiten ervoor om in 2024 de mate van energiezuinigheid van een woning een belangrijkere rol te laten spelen bij de hoogte van de maximale hypotheek, als dat via een hanteerbare regeling kan en er aandacht is voor mensen in een energieonzuinige woning.
Onzekere tijden
De onzekerheid die de hoge inflatie en de huidige grillige energiemarkt met zich meebrengen, vraagt van consumenten en financieel adviseurs om verder te kijken dan alleen de normen. ‘Gezond verstand is op dit moment misschien meer dan ooit een factor van belang bij het kopen van een huis’, zegt Vliegenthart. ‘Een maximale hypotheek geeft hoge vaste lasten. Dat maakt de speelruimte in je budget kleiner en betekent soms dat je andere keuzes moet maken.’