08-03-2025 BALK – Het Interprovinciaal Overleg en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten willen dat het kabinet met een landelijke aanpak komt om de luchtkwaliteit te verbeteren. Dit plan moet juridisch bindend zijn. Daarnaast is voldoende geld nodig om de maatregelen uit te voeren.
Ter bescherming van de gezondheid van inwoners stelt de Europese Unie grenswaarden voor de toegestane concentraties van luchtverontreinigende stoffen waaronder stikstofdioxide en fijnstof. Deze luchtkwaliteitsnormen zijn op basis van nieuwe wetenschappelijke inzichten recent aangescherpt. Dat geldt ook voor de Richtlijn Industriële Emissies, die complementair is aan de Luchtkwaliteitsrichtlijn door de aanpak bij de bron.
De aangescherpte Europese normen zullen als rijksomgevingswaarden gaan gelden voor decentrale overheden. Provincies en gemeenten moeten programma’s opstellen bij dreigende overschrijdingen van omgevingswaarden voor luchtkwaliteit. Daarnaast hebben de omgevingswaarden invloed op andere taken van provincies en gemeenten, zoals vergunningverlening, toezicht en handhaving en de evenwichtige toedeling van functies aan locaties wat betreft bijvoorbeeld industriële emissies en de woningbouwopgave.
Provincies en gemeenten vinden het cruciaal dat het rijk hen ondersteunt en handelingsperspectief biedt wanneer knelpuntlocaties met overschrijdingen van luchtkwaliteitsnormen ontstaan. Zo verdient het aanbeveling dat het rijk werk maakt van een landelijke aanpak in de vorm van een juridisch bindend nationaal samenwerkingsprogramma luchtkwaliteit met aanvullende maatregelen om deze knelpunten samen op te lossen.
Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is verantwoordelijk voor de implementatie van de herzieningen van de Luchtkwaliteitsrichtlijn en de Richtlijn Industriële Emissies. Dit vraagt om een aanpassing van nationale wet- en regelgeving, de formulering van additionele beleidsmaatregelen en een nauwe afstemming op al bestaande initiatieven zoals het Schone Lucht Akkoord.
Het Schone Lucht Akkoord is geen juridisch bindend instrument maar een bestuursakkoord. Om die reden moet het rijk in aanvulling op het dit akkoord inzetten op een nieuw nationaal samenwerkingsprogramma luchtkwaliteit. Voor het opzetten van een juridisch bindend kader zijn ook voldoende financiële middelen nodig, net als voor de inzet van het RIVM zelf en voor de te nemen maatregelen door alle betrokken overheden om de luchtkwaliteit te verbeteren.