11-03-2025 BALK – De Raad van State adviseert de regering om het wetsvoorstel om de Omgevingswet te wijzigen voor het legaliseren van projecten van het Programma Aanpak Stikstof (PAS) aan te passen voordat dit voorstel bij de Tweede Kamer wordt ingediend. De Raad van State is er niet van overtuigd dat de doelstelling die minister Wiersma van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur met dit voorstel heeft ook daadwerkelijk kunnen worden bereikt.
Met het wetsvoorstel wil minister Wiersma zo snel mogelijk een programma vaststellen met maatregelen om PAS-projecten te legaliseren. PAS-projecten zijn projecten met een geringe stikstofdepositie waarvoor ten tijde van het Programma Aanpak Stikstof geen vergunning nodig was. Er is een nieuw programma nodig, omdat het ‘Legalisatieprogramma PAS-meldingen’, dat op 28 februari afliep, onvoldoende stikstofruimte heeft opgeleverd om vergunningen voor die projecten te kunnen verlenen.
Het doel van het wetsvoorstel is om voor alle PAS-projecten een concreet uitzicht te bieden op een adequate oplossing. Daarbij gaat het niet alleen om alsnog vergunningen te verlenen voor de projecten. Volgens de toelichting bij het wetsvoorstel kan ook met een combinatie van aanpassingen in de bedrijfsvoering, extensiveren, innoveren, reduceren, omschakelen of schadevergoeding naar een oplossing wordt gezocht.
De Raad van State wijst erop dat het verkrijgen van stikstofruimte essentieel is voor het verlenen van vergunningen voor PAS-projecten. Hiervoor is het nodig om gerichte bronmaatregelen te treffen om de gevolgen van stikstofdepositie die veroorzaakt wordt door deze projecten, ongedaan te maken. Het voorstel van Wiersma bevat geen gerichte maatregelen die de uitstoot van stikstof bij de bron aanpakken. Het advies aan de regering is om in de toelichting bij het wetsvoorstel in te gaan op gerichte bronmaatregelen die op korte termijn nodig zijn om zo een bijdrage te leveren aan de legalisering van PAS-projecten.
Verder merkt de Raad van State op dat in de toelichting onvoldoende concreet wordt gemaakt welke adequate oplossingen de regering voor ogen heeft. Bovendien ontbreekt een programma met maatregelen die zijn gericht op het kunnen bereiken van deze oplossingen. Legaliseren betekent het legaal maken van een illegale situatie. In de toelichting bij het wetsvoorstel wordt er een andere invulling gegeven, namelijk het vinden van een adequate oplossing voor PAS-projecten. Daarmee geeft de toelichting aan het begrip ‘legaliseren’ een invulling die niet bij dat begrip past, aldus de Raad van State.
Verwer wordt opgemerkt dat in de toelichting bij het wetsvoorstel ervan uit wordt gegaan dat het nieuwe programma en de termijn van uitvoering die daaraan is verbonden, de kans vergroot dat besluiten om niet handhavend op te treden tegen PAS-projecten zonder vergunning, bij de rechter in stand blijven. De toelichting bij het wetsvoorstel maakt niet duidelijk waarop deze veronderstelling is gebaseerd. De Raad van State adviseert de regering dit in de toelichting nader te motiveren.