23-08-2024 BALK – In 2022 werden van 32 al niet meer toegelaten bestrijdingsmiddelen residuen in het Nederlandse oppervlaktewater aangetroffen. Het gaat om stoffen die in het verleden wel een toelating hadden. Voor sommige stoffen was deze in 2022 pas enkele jaren vervallen voor andere stoffen was dat al tientallen jaren het geval.
Pointer analyseerde openbare data van meetpunten uit sloten, meren, rivieren en ander water in heel Nederland. Die data zijn beschikbaar via de Bestrijdingsmiddelenatlas. Elke stof uit de atlas heeft een eigen norm voor hoeveel ervan in het water aanwezig mag zijn, zonder dat het schadelijk is voor het milieu. Uit de analyse van Pointer bleek dat in 2022 met 137 middelen op bepaalde locaties de norm werd overschreden. Voor 32 van die middelen was er in 2022 geen toelating meer.
De overschrijdingen van deze stoffen deden zich op plekken in heel Nederland voor. Stoffen die veel boven de norm voorkwamen, waren bijvoorbeeld het insecticide mevinfos dat sinds 1999 geen toelating meer heeft en het onkruidbestrijdingsmiddel dinoterb waarvan de toelating in 1998 werd ingetrokken.
Pointer onderzocht of van de 32 middelen, ook in 2020 en 2021 residuen in het oppervlaktewater werden gevonden. Dat bleek voor verschillende stoffen zo te zijn. Sommige van de 32 stoffen werden in de verschillende jaren ook op verschillende plekken gemeten. Op bepaalde meetpunten werden middelen dus één jaar gemeten en het volgende jaar niet meer. Of ze werden juist wel in 2020 en 2022 gemeten, maar niet in 2021.
Milo de Baat is universitair docent Waterkwaliteit en Ecotoxicologie bij de afdeling Zoetwater- en Mariene Ecologie van de Universiteit van Amsterdam stelt dat sommige van de 32 stoffen jarenlang in de waterbodem aanwezig kunnen blijven en bijvoorbeeld vrijkomen als de bodem in beweging wordt gebracht door werkzaamheden. Een andere route zou kunnen zijn dat er nog ergens een vergeten bak of zak met een middel staat en die in het water terechtkomt, of dat een middel het water in spoelt vanaf het land. Ook illegaal gebruik is niet uit te sluiten.
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) doet onderzoek naar de handel in illegale bestrijdingsmiddelen Er bestaat onlinehandel in verboden middelen. Soms gaan komen er busjes met middelen vanuit het buitenland naar Nederland. De NVWA heeft beperkt capaciteit voor onderzoek en vermoedt dat de omvang van de handel in illegale middelen groter is dan bekend.