30-01-2024 BALK – Het stikstofoverschot in de landbouw, is in 2022, vergeleken met een jaar eerder, met 6,5% toegenomen tot 312 miljoen kilogram. Dit komt door de lage grasopbrengst in de droge zomer van 2022, waardoor er minder stikstof in gras werd vastgelegd. Er verdween 84 miljoen kilogram stikstof naar de lucht, de overige 228 miljoen kilogram werd niet benut in de bodem. Het stikstofoverschot is sinds 2018 niet zo hoog geweest. Dit blijkt uit de Mineralenbalans landbouw van het CBS.
Het stikstofoverschot wordt berekend door de aangevoerde hoeveelheid stikstof in de vorm van krachtvoer en kunstmest te verminderen met de hoeveelheid stikstof die is vastgelegd in vlees, melk, eieren en in akkerbouwgewassen en tuinbouwgewassen, en de stikstof die is afgevoerd buiten de landbouw via export, mestverwerking en gebruik door particulieren. Een groot stikstofoverschot is niet goed voor het milieu, omdat het onder andere zorgt voor vermesting en verzuring van bodem en oppervlaktewater.
Doordat er weinig regen viel in de zomer van 2022 waren de opbrengsten van kuilgras en weidegras lager dan normaal. Daardoor werd er minder stikstof in gras vastgelegd. Er werd hierdoor maar 229 miljoen kilogram stikstof van het land afgevoerd via oogsten ten behoeve van ruwvoer voor vee. De veehouderij had 257 miljoen kilogram stikstof als ruwvoer nodig voor de veestapel.
Het tekort moest worden gecompenseerd met een voorraadmutatie van ruwvoer, van afgerond 27 miljoen kilogram stikstof. In de praktijk betekende dit dat veel meer ruwvoer uit de voorraad balen en kuilen werd gehaald dan er is ingestopt in 2022. 2021 was een relatief goed jaar voor ruwvoer en er was juist een toename van 10 miljoen kilogram stikstof in de voorraad.
In 2022 was er wel een goede oogst van plantaardige producten, zoals akkerbouwgewassen. De afgevoerde stikstof in plantaardige producten nam met 8,4% toe tot 90 miljoen kilogram stikstof in 2022. Vooral de tarweoogst was groter, er werd 22,7% meer stikstof in tarwe afgevoerd dan in 2021.
De twee grootste bronnen van stikstof in de landbouw in 2022 waren krachtvoer en kunstmest met respectievelijk 410 miljoen en 194 miljoen kilo. De aanvoer van stikstof via krachtvoer nam met 2 miljoen kilogram af ten opzichte van 2021. Er werd 18 miljoen kilogram minder stikstof via kunstmest aangevoerd dan in 2021. Deze afname van het gebruik komt waarschijnlijk door de gestegen prijs van kunstmest in 2022. Deze prijsstijging werd mede veroorzaakt door gestegen gasprijzen.
De hoeveelheid stikstof uit dierlijke mest nam af van 471 miljoen kilogram in 2021, naar 467 miljoen kilogram in 2022. Rundvee scheidde 1,3% minder stikstof uit dan een jaar eerder. Dat komt onder andere door de samenstelling van het ruwvoer. De stikstofuitscheiding van de varkenssector daalde met 0,3%, in de pluimveesector met 0,8%. Dit komt doordat het aantal varkens en kippen is afgenomen.