09-03-2025 BALK – Om de doelstellingen voor het Natuurnetwerk Nederland (NNN) te halen is een versnelling nodig. Zo blijkt uit de tussenrapportage ‘Healweis weromsjen NNN’ dat op verzoek van het college van Gedeputeerde Staten is opgesteld. Gedeputeerde Staten (GS) van Fryslân stellen daarom aan Provinciale Staten (PS) voor om een plan van aanpak te maken met aanvullende maatregelen en versnellingsstrategieën. PS kunnen daar dan eind 2025 over besluiten.
Uit de tussenrapportage blijkt dat het met de huidige aanpak niet lukt om aan de afgesproken doelstellingen en (inter)nationale NNN-verplichtingen te voldoen en dat er extra inspanningen nodig zijn. Gedeputeerde Matthijs de Vries: “Als college zien we kansen om de NNN-doelstellingen te halen via een andere koers met nieuwe versnellingsopties. Hierbij gebruiken wij waardevolle opbrengsten, inzichten en informatie die Natuer mei de Mienskip in de participatie en gebiedsprocessen heeft opgehaald. Wij gaan deze versnellingsopties verder uitwerken in een plan van aanpak.”
Realiseren ‘cruciale hectares’ noodzakelijk om aan wetgeving te voldoen
Centraal in het plan van aanpak staat het realiseren van zogenaamde ‘cruciale hectares’, waarmee verbindingen tussen de verschillende natuurgebieden – en daarmee in het NNN-netwerk – mogelijk worden. Zonder de cruciale hectares kan het NNN niet goed functioneren en niet ingericht worden. Ze zijn daarom ook noodzakelijk om te voldoen aan Europese en Nederlandse wetten die een robuust natuurnetwerk met aaneengesloten natuurgebieden voorschrijven. In het plan van aanpak worden verschillende opties onderzocht zoals:
- Doorgaan met de vrijwillige aanpak ten op zichte van landeigenaren (en daarbij vooral optimaal inzetten op zelfrealisatie en ruilgronden);
- Meer flexibiliteit in NNN-grenzen aanbrengen (door gronden binnen en buiten NNN waar mogelijk uit te ruilen, bijvoorbeeld kansrijke natuur die nog buiten het NNN ligt);
- Voor cruciale gronden onderzoeken of volledige schadeloosstelling geboden kan worden (eigenaren krijgen hiermee extra vergoeding voor hun grond, dit vereist wel zo nodig een mogelijkheid tot onteigening om verboden staatssteun te voorkomen).
Wat is het NNN?
Het Natuurnetwerk Nederland (NNN) is het Nederlandse netwerk van bestaande en nieuw aan te leggen natuurgebieden (opvolger Ecologische Hoofdstructuur). Het doel is het creëren van een robuust netwerk dat belangrijke ecosysteemdiensten kan leveren (zoals een gezonde waterhuishouding, goede luchtkwaliteit, voldoende bestuiver-populaties en recreatie) en onze leefomgeving voldoende veerkracht geeft. Dit maakt ruimte vrij voor andere ontwikkelingen in het landschap. Dit robuuste netwerk is noodzakelijk om te voldoen aan Europese wet- en regelgeving.
Achtergrond bestuurlijke besluitvorming NNN
In 2022 werd al duidelijk dat het lastig zou worden om de NNN-doelstellingen te halen in 2027. PS besloten daarom eind 2022 iets minder dan de helft van de met het Rijk afgesproken restopgave in 2027 te voltooien: 750 hectare grondfunctiewijziging naar Natuur en 2000 hectare concrete inrichting van natuur. Hiervan is nu 15% gerealiseerd. De oorspronkelijke afspraken met het Rijk waren 1600 hectare grondfunctiewijziging en 3700 hectare inrichting. Ten opzichte hiervan is 7% gerealiseerd. Fryslân heeft ten opzichte van de totale Rijksdoelstelling sinds de start van het Natuurpact nu circa 60% van het NNN gerealiseerd.