09-12-2022 BALK – Van alle kanten goed nieuws voor Friesland, Gaasterland en het IJsselmeer. Het IJsselmeer krijgt als topprioriteit een functie als nationale regenton, als zoetwater-buffer. Dat is van nationaal belang, zo staat in de plannen van het Kabinet van vorige week, omdat de kans op een watertekort steeds groter wordt.
Het IJsselmeer is al verdragsrechtelijk beschermd als Ramsar wetlands en als Natura 2000 gebied. De extra bescherming als zoetwater-buffer is nodig omdat het klimaat eerder verandert dan gedacht waardoor de drinkwater voorziening in gevaar komt. Alle zoetwater boven de lijn Amsterdam- Amersfoort-Zwolle-Stadskanaal is afhankelijk van het IJsselmeer.
Door deze extra bescherming is het volgens ‘Geen Zandindustrie IJsselmeer’ uitgesloten om nog weer grootschalig zand te winnen in het IJsselmeer, want zand winnen leidt ook tot het delven van miljoenen m3 vervuild slib. Dat is niet te combineren met de zoetwaterfunctie en drinkwater reserve! Ook het baggeren van grond en zand uit de vaarwegen lijkt hiermee een probleem te worden.
Voldoende water en schoon water
Er moet in de toekomst voldoende water zijn, volgens de brief van het Ministerie van 25 november. Met het Markermeer en inpolderingen is al veel ruimte verloren gegaan. Dus vanaf nu geen nieuwe eilanden, landaanwinning of bouwsels meer in het IJsselmeer.
Het water moet ook schoon zijn om er drinkwater van te kunnen maken. Daartoe worden alle mogelijke maatregelen ingezet.
Zandwinning van de baan
Volgens ‘ Geen Zandindustrie IJsselmeer ’ zijn daarmee de plannen van Rijkswaterstaat om in de periode 2025 – 2050 jaarlijks tussen 12 en 20 miljoen ton zand uit het IJsselmeer te halen definitief van de baan. Om te beginnen is een werkeiland onmogelijk geworden. Verder komt zoals genoemd bij zandwinning slib vrij, dat vervuiling oplevert. Nog belangrijker is het probleem dat bij baggerwerken en bij zandwinning oude zoutlagen aangeboord kunnen worden, met verzilting als gevolg. Die verziltingsproblemen hebben al deze zomer geleid tot een bouwstop bij het uitbaggeren van de vaarwegen rond Kornwerd. Tot dusver werd het risico van verzilting bij zandwinning aan de kant geschoven. Maar nu het kabinet zo duidelijk is geweest over het belang van de zoetwater-buffer, is grootschalige zandwinning in het IJsselmeer ook wegens de kans op verzilting uitgesloten.
Wordt het IJsselmeer ook een rechtspersoon?
Ander goed nieuws is dat de Waddenzee een rechtspersoon kan worden volgens onderzoekers van Nyenrode. Als een berg, rivier of zee een rechtspersoon kan worden, dan kan een meer zoals ons IJsselmeer dat natuurlijk ook. Wat levert dat op? Het gevolg daarvan is dat een Raad wordt benoemd die meepraat in de besluitvorming en dat zodoende de natuurbelangen beter worden behartigd. Minister Van der Wal vond het idee interessant, dus we wachten vol spanning af hoe het met de Waddenzee komt.